Inspiratie, drukte en boven alles energie!
Door: Linda & Ramon
Blijf op de hoogte en volg Ramon en Linda
29 Maart 2009 | India, Bombay
Om een goed beeld te krijgen van de grootste stad van India besloten we vrijwel meteen een van de grootste slums te bezoeken; Dharavi. Met de trein vertrokken vanaf een van de Centrale Stations zo’n veertig minuten naar het noorden om uit te stappen in Mahim, een van de 3 stations die Dharavi omsluiten. Het station bleek niet alleen een plek voor reizigers te zijn. Hele gezinnen wonen hier direct naast het spoor. Voor velen bestaat hun huis uit een matje en wat stukjes stof of plastic om onder te slapen. De gezinnen zijn groot en ik vraag me af waar de vrouwen geboorte geven aan hun kinderen. Op de stoep, in en steegje? Het houdt me bezig.. Zo kwetsbaar zijn deze mensen. Ik kan me niet voorstellen hoe het is om te slapen op de stoep, midden in een drukke stad waar honderden mensen ‘s nachts om je heen lopen, soms zelfs over je struikelen, waar je helemaal geen bescherming hebt.
Ze worden pavement dwellers genoemd, deze bewoners van de stoep. Vaak zijn het eerste generatie migranten die soms al dertig tot vijftig jaar geleden naar Mumbai zijn gekomen en sindsdien op stoepen en publieke wegen hebben gewoond. Velen kwamen als gevolg van droogte, hongersnood, aardbevingen of religieuze onderdrukking. Ze zijn volkomen onzichtbaar wanneer het lokaal-, staats- of nationaal beleid betreft, maar zo ontzettend zichtbaar wanneer je je in welke straat van Mumbai dan ook begeeft.
Via een hoge trap bereiken we de andere kant van de sporen. Hier begint Dharavi, een wijk waar naar schatting zo’n 2 miljoen mensen wonen en werken op 1,7km2 (in Amsterdam wonen op dezelfde oppervlakte zo’n 7.300 mensen). Het inwonersaantal van Dharavi groeit nog steeds. Bijna dagelijks komen er nieuwe mensen aan, in de hoop hier werk te vinden waarin ze meestal ook slagen. Vanaf de hoogte van de trap krijgen we meteen al een beeld van de grootte en opbouw van deze stad in de stad. Van de meest uiteenlopende materialen zijn gebouwtjes van 1 tot 3 verdiepingen dicht tegen elkaar aangebouwd. Inmiddels is er ook een klein aantal flatgebouwen verrezen, maar veel van deze gebouwen staan leeg. Het resultaat van slechte stadsplanning die niet aansluit bij de behoeften dan wel het budget van de bewoners van Dharavi maar waarvoor zij wel moesten wijken en hun huizen zagen verdwijnen.
We beginnen onze wandeling in een vrij brede straat (de enige brede straat die we tijdens ons verdere bezoek zullen tegenkomen) - de Dharavi Main Road, met aan beide kanten winkeltjes met uiteenlopende producten en ambulante handeltjes met super vers ogende groenten en fruit. Het is 10 uur ‘s ochtends en het is druk. Mensen lopen af en aan - vaak van alles dragend op hoofd of schouders - en vrachtwagens staan hier te laden en te lossen. Een beeld dat ik niet direct had bedacht toen ik me een voorstelling probeerde te maken van een slum. Maar Dharavi is een wijk met een enorme bedrijvigheid waarmee jaarlijks ruim 500 miljoen euro wordt omgezet. 90% van de mannen en vrouwen hier woont niet alleen in Dharavi, maar werkt er ook.
We vinden onze weg door donkere steegjes en bezoeken compound no. 13. Een plaats waar met name de recycle industrie actief is. We zien een kunststof recycle fabriekje waar een man stukken plastic van oude computers, telefoons en televisies in een vermaalmachine stopt. Hij zit zonder bescherming op een heel klein platformpje, zo’n twee meter boven de grond naast de grote opening van de vermaler. De machine maakt een enorm lawaai en stukken plastic spatten in het rond. Iets verder in het steegje vol grote zakken plastic flessen (vaak door kinderen verzameld en hier voor een paar roepees afgeleverd) komen we een aluminium recycle fabriekje tegen. Er is een grote pot met vuur in een berg zand gemaakt waarin aluminium tot een temperatuur van zo'n 660 graden wordt gebracht zodat het smelt. Het is een kleine ruimte waar een man in korte broek staat te roeren in de meer dan gloeiend hete brij. De vloeistof wordt in mallen gegoten die in een hoekje op de grond worden verzameld. "Pas op, die is nog heet", zegt de man rustig, als iemand een van de staven wil oppakken. De muren van het fabriekje zijn beneveld met een bruingrijze massa van een paar centimeter dik en we vragen ons af hoe de longen van de roerende man eruit zullen zien. Hij lijkt zich hier niet zo druk om te maken, knikt even vriendelijk naar ons en roert stevig door.
In Dharavi hangt een hele bijzondere sfeer die speelt met je gevoelens. Ik voel een enorme triestheid als ik getuige ben van de vreselijk inhumane omstandigheden waarin de mensen hier werken, hun behoeften moeten doen op een vuilnisbelt of de spoorrails (slechts 1% van de mensen beschikt over een eigen toilet) en met families van gemiddeld 7 personen in mini 1 kamer hutjes wonen zonder enige privacy of frisse lucht. Tegelijk voel ik hier een enorme energie die me vrolijk maakt en alert. Beide gevoelens beleef ik bijna gelijktijdig. Het slingert me heen en weer en maakt me een beetje in de war.
Ik vraag me af waar deze energie vandaan komt en besef me hoe gelimiteerd de term 'slum' is voor een plaats waar alles geproduceerd wordt, van koffers tot lederwaren, Indische snoepjes en andere etenswaren tot gouden juwelen en keramiek. Wat heeft het mogelijk gemaakt dat deze mensen in staat zijn geweest van letterlijk niks een eigen onderneming op te bouwen? Ondernemingszin en heel hard werken? Misschien een beetje geluk? Of de drang tot overleven en het ontbreken van een sociaal vangnet wat mensen ertoe dwingt het onmogelijke te doen?
Elke millimeter van Dharavi wordt gebruikt voor iets productiefs. Het is als een eiland van vrij ondernemerschap, in niks geholpen of tegengehouden door de staat of welke wet dan ook. Kinderarbeid, gevaarlijke industrieën, het gebeurt allemaal duidelijk zichtbaar. Niks wordt aan het oog van de buitenwereld onttrokken omdat de mensen hier weten dat niemand iets zal doen om hen te weerhouden van wat ze doen. Dharavi is een gedoogde enclave van illegaliteit die blijft bloeien onder stijf gesloten ogen van wet en staat. De bedrijfjes dragen geen directe belasting af, maar de indirecte belasting die zij betalen om hun bedrijfjes draaiende te houden - veelal in de vorm van allerlei afkoopsommen - is vaak vele malen hoger. Dit verhoogt de druk om de bedrijfskosten op een andere manier te minimaliseren en werkt daardoor kinderarbeid en slechte arbeidsomstandigheden steeds verder in de hand. De mensen die in deze onmenselijke omstandigheden werken zijn blij dat ze werk hebben en voelen zich absoluut niet geroepen hier tegen in opstand te komen. Ze werken door zonder te klagen, totdat ze iets beters vinden, ooit.
We lopen verder door de steegjes, zien mensen schouder aan schouder zitten terwijl ze de inhoud van vuilniszakken sorteren in verschillende hoopjes plastic, glas, papier en restafval. Veel van deze mensen zijn hoogbejaard en niet meer geschikt voor het zware werk in de fabriekjes. Ze knikken wederom aardig naar ons en een beetje verlegen, terwijl wij terugknikken en hun werkplek passeren.
We komen binnen in een van de residentiële wijken van Dharavi, waar de steegjes nog smaller worden. De kleine verdiepingen die de mensen bovenop hun nog kleinere huisjes hebben gebouwd raken elkaar bijna aan de bovenkant waardoor het daglicht de woningen en steegjes niet meer bereikt. We stappen over stenen en planken van verschillende vormen waaronder het water uit de huizen een weg vindt naar wie weet waarheen. Wanneer we passerende bewoners tegenkomen drukken we ons even met ons lichaam tegen een van de huisjes zodat we er net met zijn tweeën tussen passen. Het is moeilijk om een goed beeld te krijgen van de binnenkant van de huisjes, maar soms kunnen we even binnen piepen en zien we dat in een kamertje van minimale hoogte toch verschillende hoogtes voor verschillende functies worden gebruikt. Alles ziet er netjes en georganiseerd uit en zelfs huiselijk en warm.
Via de wijk van de leerlooiers en vervolgens de pottenbakkers komen we uiteindelijk uit bij een vuilnisbelt en een paar publieke toiletten, een van de vele wegen uit Dharavi. Na onze drie uur durende wandeling door dit indrukwekkende stukje wereld verlaten we Dharavi. We zouden hier nog uren kunnen rondzwerven..
(Een paar dagen later genoten we met een zaal vol Indiërs van de film 'Slumdog Millionaire', een prachtige combinatie van Hollywood en Bollywood. Vele scènes uit deze film zijn opgenomen in Dharavi. Voorafgaand aan de voorstelling werd het volkslied getoond waarbij iedereen plechtig rechtop ging staan)
Noot: de foto's bij dit bericht zijn niet door ons gemaakt maar hebben wij gekregen van een NGO die wandelingen door Dharavi organiseert - Reality Tours and Travel uit Mumbai. Een groot deel van de omzet van deze organisatie gaat naar een educatief project in Dharavi. Rakesh, een medewerker van Reality Tours and Travel, wandelde met ons mee.
-
28 Maart 2009 - 22:14
Mark Vandael:
Dag Linda en dag Ramon,
Je wordt er toch weer een beetje stil van als je dit verhaal leest, gemakkelijk onderuitgezakt in de zetel met een glaasje wijn en je portable PC. Aan de ene kant niet echt benijdenswaardig en aan de andere kant toch ook weer mooi om te lezen hoe sterk die drang tot overleven/realiseren ginds is.
Ongetwijfeld ervaringen voor het leven...
Geniet er van met volle teugen en dank om dit alles met ons te delen,
Mark. -
28 Maart 2009 - 23:15
Mama,:
wat een uitstraling op die
kindersnoetjes. En hoe krijgen die
moeders het voor elkaar om ze er
zo mooi uit te laten zien,
Om verlegen van te worden!
Weer een prachtig verhaal.
liefs, je mams.
-
29 Maart 2009 - 11:55
Ciska:
Lieve Lin en Ramon,
Wat een mooi verslag. Ik kan me de verwarring als je hier doorheen loopt goed voorstellen. Wat een wereld, maar de kinderen stralen ondanks alles.Dat laat je wel weer met beide benen op de grond landen!
Ciska -
29 Maart 2009 - 15:13
Marielle:
Lieve Reizigers,
Pfew, ik weet eigenlijk niet zo goed wat ik moet zeggen...
Als ik dit lees ben ik blij dat ik morgen weer in de file mag aansluiten.
Dikke kus,
M.xx -
29 Maart 2009 - 20:59
Babs:
Liefies!
Wat fijn om weer een berichtje van jullie op sinaasappelparadijs te lezen!
Heel veel liefs, Babs -
30 Maart 2009 - 13:57
Maike:
Ha lieverds,
Wat een aangrijpend en beeldend geschreven verhaal. Hoe bizar en wat een schril contrast met wat wij hier in het westen meemaken. We hebben het maar over de economische crisis, halveringen van winsten, maar nog elke dag genieten van ons huis, dik belegde boterham etc..... Ik laat even de mensen buiten beschouwing die hun baan wel degelijk verliezen en niet meer aan de slag komen. Daar is het echt triest voor.
Zullen we iedereen verplicht naar Dharavi sturen om met eigen ogen te zien? Wellicht dat we ook zo ondernemend en creatief worden en er eens en voor altijd een einde kan komen aan armoede of hebzucht?
Ik ben en blijf een idealist ;-)
Dikke smakkerd,
Maike -
30 Maart 2009 - 17:59
Hans En Dianne:
Hoi Ramon en Linda,
Wat zeuren wij nou eigenlijk helemaal he?
Hier wordt je toch wel stil van, en wij moeten menen we maar meer en meer.
Het is voor velen van ons niet vlug meer goed, maar hier wordt je weer even met je neus op de feiten gedrukt!
Wat zitten we eigenlijk toch te zeiken met de recessie.
Geniet maar zoveel je hier kunt en we lezen het wel weer.
Liefs, Hans en Dianne -
31 Maart 2009 - 17:13
Cyriel:
Mooi verhaal, Ramon en Lin, geeft een mooi beeld van Dharavi en maakt je inderdaad stil. Ik denk aan jullie vanuit Chicago waar ik ook op mijn laptopje zit te werken en heel dankbaar ben dat ik zo'n makkelijk en luxe leven heb met prachtige vrienden! Dikke knuffel, Cyriel -
07 April 2009 - 04:37
Liselotte:
Hai lieverds,
Moet inderdaad indruk maken; je hoort er veel over maar als je dan ineens echt door een 'slum' loopt... Bijzonder ook dat Dharavi een soort op zichzelf draaiende economie binnen een economie is... Heel dubbel ja, die energie en armoede tegelijk. Verwarrend lijkt me!
Prachtige foto's en zulke mooie mensen maar ook weer dubbel; een 'reality tour' georganiseerd door een NGO...
Zwerf'ze nog lieffies. Goede treinreis en tot snel weer.
x
Lies -
08 April 2009 - 20:35
Dorine:
hi guys, had a look at the most recent pics.... A-mazing!! Am excited to hear the stories behind the scenes when you are back.
Did I tell you that I left MEXX, am now working at Nike. I just did it!!
xxx dorine -
11 April 2009 - 12:18
Jennifer (and Dave):
Wow! I love the photos you have taken recently. As said before, we are sad that we have missed our connection in India, but we are so excited that you are both still "out there" discovering places, people, and yourselves. What a fun time! Much love to you both!
Love, Jennifer and David.
Oh...we found out that the baby is a GIRL! -
12 April 2009 - 13:17
Wim En Ans:
Hallo luitjes,
weer een prachtig verhaal waar je stil van wordt en dat je ook een beetje aan het denken zet.Gisteren een feestje gehad van onze pa die 75 is geworden,heb jullie pa en ma ook gesproken en ik hoorde dat jullie het goed ging ga zo door. We horen weer graag van jullie
pas goed op elkaar.
Groetjes Wim en Ans
-
19 April 2009 - 17:22
Oom Toon Tante Diny:
hallo ramon en linda
even een paar woordjes van ons wat maken jullie toch veel mee.laat ons maar hier blijven, wat hebben wij het dan goed.wij hebben net weer een feestje gehad van oome toon die was 75 jaar geworden,we hebben echt weer genoten.
wij wensen jullie veel geluk en pas goed op elkaar je weet maar nooit in een vreemd land we leven met jullie mee het aller beste en tot ziens
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley