Business Schools en creativiteit

Om ook de zakelijke kant van India te zien, had ik enkele collega’s gevraagd om eens te kijken of ze ergens op ons reispad een conferentie of iets dergelijks konden vinden die we konden bijwonen en waar ik eventueel kon gaan spreken.

Na enig zoeken kwamen Martine en Marc met enkele mooie mogelijkheden in India. Ik heb toen reeds vanuit Bangkok mijn CV en een ruwe beschrijving gestuurd van de onderwerpen waar ik over kan spreken op het gebied van creativiteit en verandering naar de organisatie van een conferentie in Ghaziabad, een uur met de trein oostwaarts van Delhi. Ze waren enthousiast en zodoende werd ik uitgenodigd om daar te komen spreken.

De conferentie: ‘The International Conference on Managing Creativity & Innovation’ (http://www.imt.edu/icmci2009) vond plaats in Ghaziabad op 9 en 10 januari 2009, op het terrein van de Business School: Institute for Management en Technology (IMT).

De tegenstellingen in India kunnen bijna niet scherper zijn, er staat letterlijk een muur om de hele campus, de campus is sterk verlicht terwijl de straatverlichting het nauwelijks doet. Lin en ik waren de enige deelnemers die met de trein gekomen waren, de rest was allemaal met de auto of met een taxi vanaf Delhi of het vliegveld gekomen. Het treinstation ligt op zo’n 10 minuten lopen van de campus, je dient door een stukje braakliggend terrein te lopen om dan op een lange rechte weg langs bouwterreinen naar het IMT te gaan. Tijdens deze wandeling werden we flink aangestaard door de mensen die daar liepen en zelf een straatkind trok Lin heel hard aan haar haar (om te kijken of het wel echt was?). Het is duidelijk dat hier niet veel buitenlanders komen. Bij het IMT aangekomen, opent letterlijk een andere wereld, eerst voorbij de bewakers en dan zie je mooi aangelegde tuinen, witte panden, nette wegen. Het voelt surrealistisch aan, als een cocon, als een oase.

De conferentie zelf was erg leuk om bij te wonen. Het begon al heel stijlvol door met de organisatoren en de directeur de ‘lighting of the lamp’ ceremonie te doen. Dit is het aansteken van een olielamp met 5 lonten, waarbij Ghanesh aangeroepen wordt. Ghanesh is de ‘God of beginnings and remover of obstacles’. Deze god wordt zowat bij iedere start van een onderneming aangeroepen. Erg mooi om hier bewust mee te beginnen.

De organisatie had me gevraagd of ik, gezien mijn achtergrond, de keynote presentatie wilde doen (dat is de eerste presentatie voor alle aanwezigen, voordat er opgesplitst wordt in kleinere groepen). Die uitnodiging nam ik graag aan, mijn presentatie had als onderwerp ‘voorzichtigheidsreductie voor innovatie’, bewust op zoek gaan naar gebieden waar mensen te voorzichtig zijn en waar ruimte is voor het experiment. Het is een vrij interactieve vorm en het was mooi om te zien dat ondanks dat mensen het niet gewend waren, ze er snel geheel in meegingen. Er is veel gelachen en de reacties achteraf waren zeer lovend. Op de conferentie hebben we veel interessante mensen ontmoet. Voor het merendeel waren de deelnemers Indiërs, doch ook hebben we een Canadees, een Irakees, een Nepalees en een Australiër ontmoet. We hebben hier nog enkele mooie contacten aan overgehouden van mensen die graag verder willen met het new shoes today gedachtengoed. Inmiddels heb ik de eerste e-mails al binnen, we zullen zien wat hier nog uitkomt.

Lin en ik hebben zo veel mogelijk sessies, door Indiërs gegeven, bijgewoond om te aanschouwen hoe zij denken en doen. De onderwerpen waren heel divers, mooie voorbeelden zoals: ‘Creativity through Vedic Approach’ een kijk op creativiteit middels de Veda’s (de oude geschriften waarop de Indiase filosofie en het Hinduïsme is gebaseerd). Sociale innovatie en duurzaamheid van initiatieven. Helaas bleven veel van deze onderwerpen nogal op de oppervlakte en mijn conclusie is dat ze op dit moment nog (heel) erg in copy-paste modus van (oud?) denken uit het westen zitten. Er wordt zeer projectmatig (letterlijk lijstjes uit boeken) gedacht over innoveren & vernieuwen, met volledig uitgewerkte stappenplannen en al. Verandermanagement wordt hier nog klassiek ‘gemanaged’.

Zelfs materiaal van Geert Hofstede (een onderzoeker die destijds –zo’n 25 jaar geleden- internationaal cultureel onderzoek heeft gedaan bij IBM tussen veel verschillende landen) wordt hier nog als actueel geldende feiten gepositioneerd. Terwijl er inmiddels met internet en ‘corporate culturen’ versus ‘landen culturen’ toch echt een aardverschuiving is opgetreden in het internationale culturele landschap. Het was jammer om te zien dat zowel de onderzoekers als ook de toehoorders hier niet wat kritischer op waren om dit soort ‘oude conclusies’ in de huidige context te plaatsen. De (Amerikaanse) guru’s worden hier nog vaak echt letterlijk genomen. En dat terwijl er zoveel mooie mogelijkheden zijn om de andere sterke kanten van Azië (o.a. de spirituele) te benutten.

De Business Schools (want er waren ook aardig wat deelnemers verbonden aan andere Business Schools) hebben in veel gevallen nog niet echt een ‘eigen’ stijl. Er waren meerdere sessies rondom het positioneren van hun eigen Business School in India en internationaal, doch hierin zijn ze nog erg traditioneel. Het hebben van een website en een nieuwe brochure waren ‘stevige innovaties’. Er is duidelijk vraag naar Business Schools, die groeien hier ook als kool, we hebben het hier dan ook over aantallen. Klassen van 60 tot 90 studenten is niet vreemd, met als argument dat ze dat op Harvard ook doen. Een voorstel om unieke propositie in te nemen en te gaan werken met kleine groepen (tot 20 studenten) werd dan ook direct als ‘onrelevant’ afgedaan door de spreker die bezig was aan te geven dat zijn Business School een nieuwe website had, dat was onderscheidend! Let wel dat dit opviel in de paar presentaties die wij hebben bijgewoond op deze Business School en dat dit dus niet algemeen geconcludeerd kan worden voor alle Business Schools in India.

In India houden ze echt van afkortingen, Pakistan wordt ‘Pak’ genoemd. De president van Amerika heet ‘Prez’ en ironisch genoeg noemen ze de Business Schools hier ‘B-schools’ (ik neem aan dat niemand hier de grap van inziet).

Op de Business Schools worden de leiders van morgen opgeleid en met name voor hen is het van belang dat ze niet zomaar zonder kritiek alles aannemen wat voorgeschreven wordt in de (Westerse) managementmodellen, helaas is dit niet het geval. Het merendeel van de mensen aanwezig op de conferentie was doctor en/of PhD, alleen de hypotheses die ze stelden en het vaak (magere) bewijs dat ze aanbrachten deed me wel een beetje schrikken. Feiten en meningen worden hier vrolijk door elkaar gebruikt en als exacte managementwetenschap geponeerd. Uit de Indiase business magazines blijkt ook dat een aanzienlijk aantal getalenteerde Indiërs in het buitenland werkt op senior management posities, er is nog steeds sprake van een flinke braindrain. Gelukkig zijn er (al is het een minderheid) ook Indiërs (met name vrouwen) die het helemaal begrepen hebben en ook op mooie subtiele manieren feedback wisten te geven aan hun collega’s, dat stemt positief! In een aantal gevallen gebeurde het met subtiele blikken van een naar de ander en sommige dames vulden hun mannelijke collega’s aan middels mooie zinsnedes zoals: ‘What my colleague probably means is...’ en ‘Besides this there is another angle to this subject...’. Het was mooi om te zien dat ze met respect toch een volledig andere kijk aanbrachten, zonder de presentator af te vallen.

Naast een aantal kritische kanttekeningen was het werkelijk een genot om deze conferentie bij te wonen. Er wordt echt met respect met elkaar omgegaan, de ‘Lighting of the Lamp’ als stijlvol en spiritueel begin, de sprekers die echt enthousiast geïntroduceerd werden (er werd een soort mini CV van de aankomende presentator verteld, je voelt je dan meteen gewichtig), ook werden er bloemen aan het begin van de presentaties aan de sprekers uitgereikt met als slagzin: ‘We would like to welcome the presenters with a bouquet of flowers!’). Erg mooie en stijlvolle handelingen.

Opvallend was ook dat eigenlijk iedereen ‘bewust aanwezig’ was, dus met echte aandacht. Op veel conferenties in Europa en Amerika (en ik heb er wat bijgewoond) duiken mensen weg met hun laptop, Blackberry of iPhone om nog even wat te e-mailen of the sms-en, hun presentatie voor te bereiden enzovoorts. Hier niet, hier was nagenoeg iedereen met volledige aandacht bij de sessie. Een verademing en ook een teken van respect naar de presentator. Ook was dit een van een weinige conferenties was bij het begin van de conferentie het boekwerk (en dit was een echt gedrukt boek) klaar was met de materialen van de presentaties. Chapeau..! In veel westerse gevallen komt dit maanden later of niet...

Zoals ook in het westen zie je hier de tegenstelling tussen de academische en dagelijkse ondernemerswereld. Het ondernemerschap van de gewone Indiër (en Nepali, want die zijn er hier ook veel), staat bol van creativiteit en inventiviteit, het zijn echte creatieve doeners. Een spiegel en een schaar zijn een heuse kapperszaak op straat, inventief en multi-functioneel zijn is hier een basisvaardigheid die iedereen bezit. Deze vorm van creativiteit speelt zich wel voornamelijk af in de fysieke wereld.

Kortom, allemaal razend interessant en we zijn ook benieuwd hoe dat in China zal zijn. Maar daar zijn we voorlopig nog niet. We zijn nu in Mumbai..!